Johannes Christiaan Janson eind 18e eeuw
Deze week was ik in het Openluchtmuseum. Een van mijn favoriete musea als kind, en nu ook als moeder. Midden in het museum staat een prachtige gele ophaalbrug. En op die ophaalbrug hangt een prijslijst uit 1892. Schepen die er onderdoor wilden, moesten betalen. Voetgangers en wagens die er overheen wilden, ook. Vier penningen. Een stuiver.
Ik las het briefje, zoals ik als kind zo vaak deed, me verbazend over het taalgebruik en de prijzen. Dit keer viel me iets anders op. Er stond:
Uitgezonderd een kind dat nog zuigende op de arm gedragen wordt, zal vrij zijn.
En ik vroeg me af, hoe ging dat dan eind 19e eeuw? Hoe oud waren die kinderen? Mocht het ook op de arm van de vader gedragen worden? Waren ze zes maanden? Drie jaar? Werd er een bewijs gevraagd? En moest het altijd borstvoeding zijn, of waren er in 1892 andere mogelijkheden? En was je dan toch een zuigeling? Was dit een duidelijke regel, of was er verwarring over?
De prijslijst gaf geen antwoord.
Hoe ging dat met baby’s in die tijd? Heel idyllisch was het allemaal niet denk ik. Ja, vrouwen gaven borstvoeding, huurden een min misschien, maar gaven ook aangelengde koemelk. Sinds de tweede helft van de 19e eeuw was er via de apotheek fabriekszuigelingenvoeding te koop. De zuigelingensterfte was nog steeds hoog. Eén op de vijf baby’s ging dood. Maar dat was al een stuk minder dan in de tijd er voor.
Bendrop 1852
Ondertussen verzocht een medewerker in een ander museum een moeder om geen borstvoeding te geven. Of dat ergens anders te doen. Of zoiets. Het fijne weet ik er niet van. Fijn is wel dat dat museum snel tot inzicht kwam dat baby’s wel in het openbaar komen, en dat ze dan ook wel wat willen drinken. En dat alle plekken die geschikt zijn om een baby een fles te geven, ook geschikt zijn om de borst te geven. Want zo eenvoudig is het volgens mij.
Maar wat me opviel, aan dat bericht, en ook de prijslijst bij de brug, dat het feit dat er baby’s zijn, en dat ze drinken, zo uit ons straatbeeld is verdwenen. Iets lezen over zuigelingen in officiële papieren, in beleid? Bij uitzondering.
Pissarro 1882
Drinkende baby’s zijn “not done”. Voor foto’s van een kind aan de borst zijn we te preuts geworden. En foto’s van jonge baby’s aan de fles schaden reclamecodes en brengen mensen op verkeerde ideeën.
Nog even en we suggereren dat baby’s 20 van de 24 uur in hun bedje boven moeten slapen. Kan niemand ze zien (of horen) en er aanstoot aan nemen.
Opvoeden leerden we honderden jaren, met vallen en opstaan, van elkaar. Door het opvoeden en verzorgen te zien, overal. Wat me tot mijn volgende overweging brengt:
Wanneer komt er een nationaal museum van de opvoeding? Of nog beter… kan dat geen thema wandeling zijn in het Openluchtmuseum?
Opvoeden en opgroeien in het Openluchtmuseum. Kinderen die nog zuigende op de arm gedragen worden, mogen gratis.
Meer prachtige moeder en kind illustraties in het Rijksmuseum
Ik ben iemand die herinneringen koppelt aan dingen. Voorwerpen, geuren. Mijn huis is vol. Een huis vol herinneringen van de afgelopen 39 jaar. Ballast noemen sommigen dat, een hamsteraar ook. En dat is misschien wel waar. Hoewel de kastdeuren nog dicht kunnen en we de vloer nog kunnen zien.
